• Neandertalёt ishin “vizatonjёsit” e mureve tё tre shpellave nё Spanjё;
• Vizatimet datojnё mё shumё se 64 mijё vite mё parё dhe paraqesin kafshё me forma parake gjeometrike;
• Homo sapiens populloi pёr herё tё parё kёtё rajon rreth 20 mijё vite mё vonё;
• Lindja e kulturёs materiale simbolike i ka fillesat me Neandertalёt.
Prej njё datimi me anё tё karbonit tё kryer sё fundi nё muret e vizatuara tё tre shpellave nё Spanjё, u arrit nё pёrfundimin se mosha e tyre ishe 64 mijё vjecare. Vizatonjёsit e kafshёve nё muret e shpellave, vizatime me forma parake gjeometrike, ishin Neandertalёt.
Zbulimi u realizua prej njё grupi arkeologёsh qё i publikuan rezultatet e tyre nё revistёn shkencore Science. Identifikimi i Neandertalёve, si krijues tё kёtyre vizatimeve, pёrforcohet nga fakti se fosilet e njeriut modern tё gjetura nё kёtё rajon, datojnё rreth 20 mijё vite mё vonё.
Sjellja simbolike e Neandertalёve ёshtё provuar mё parё prej zbukurimeve tё gjetura nё varret e tyre, pёrdorimit tё pigmenteve ngjyrosёs dhe guaskave tё shpuara prej tyre. Kushёrinjtё tanё tё afёrt gjenetikё kishin aftёsi tё theksuara simbolike dhe mendonin deri diku si ne.
Nё ndryshim nga mendimi se vetёm njeriu gёzon aftёsi konjitive simbolike, ky zbulim mbresёlёnёs na bёn tё mendojmё pёrsёri mbi atё se cka e bёn tё vecantё njeriun prej paraardhёsve tё tij.
Duket se me kёtё zbulim, muri i fundit ndarёs mes nesh dhe Neandertalёve ra. Megjithёse ata u zhdukёn 30 mijё vite mё parё prej arsyeve ende tё panjohura, Neandertalёt ishin inteligjentё dhe tё aftё tё mendonin simbolikisht.
Burime:
Hoffman, D. L. et al. (2018). U-Th dating of carbonate crusts reveals Neandertal origin of Iberian cave. Science, 359 (6378): 912-915.
Hoffman, D.L. et al. (2018). Symbolic use of marine shells and mineral pigments by Iberian Neandertals 115,000 years ago. Science Advances, 4 (2). doi: 10.1126/sciadv.aar5255
SAPIENS 